اگر قرار است به برخي از کالاها مثل دارو سوبسيد داده شود، لزومي ندارد که از طريق ارز باشد. مي‌شود ارز را آزاد خريد و بعد کمک به بيمه کرد.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، بازار ارز ايران اين روزها نوسانات مختلفي را تجربه مي‌کند و حالا قيمت دلار در بازار آزاد از مرز ۳۵۰۰ تومان گذشته است. ماه قبل در چنين روزهايي، قيمت دلار در بازار آزاد حدود ۳۳۸۵ تومان بود، اما در حال حاضر نرخ بالاي ۳۵۰۰ تومان را نشان مي‌دهد. به عبارت ديگر، در مدت يک ماه قيمت دلار در بازار آزاد حدود ۴ درصد افزايش نشان مي‌دهد، يعني از ارزش پول ملي ايران ظرف ۳۰ روز بيش از ۴ درصد کاسته شده است.
البته ولي‌اله سيف، رييس‌کل بانک مرکزي در جديدترين اظهارنظر خود عنوان کرده که دليل اين رشد قيمت‌ها در بازار ارز، به دليل افزايش تفاضا در بازار بوده است و پس از ژانويه، نرخ دلار کاهش پيدا مي‌کند. اما با اين حال، برخي از از فعالان بازار معتقدند که افزايش قيمت دلار به بيش از ۳۵۰۰ تومان، اتفاق خيلي عجيب و غريبي نيست و نرخ تعادلي ارز، همان ۳۵۰۰ تومان است. در همين رابطه «افکارنيوز» به گفت‌وگو با علي‌اصغر، رييس اسبق کانون صرافان پرداخت که در ادامه مي‌خوانيد.
* در حال حاضر نرخ ارز در بازار آزاد به رقم بالاي ۳۵۰۰ تومان رسيده و تقريبا مدتي است که در اين رقم ثابت مانده است. البته رييس‌کل بانک مرکزي دليل اين موضوع را افزايش تقاضا براي ارز دانسته است و عنوان کرده که پس از ژانويه نرخ دلار تقليل پيدا مي‌کند. شما هم چنين نظري را داريد؟
ببينيد دليل افزايش قيمت ارز در بازار، موضوع خيلي عجيب و غريب نيست. ما ابتداي امسال دلار ۳۰۰۰ توماني را داشتيم. شما که تفاوت نرخ تورم داخلي و خارجي حدود ۱۸ درصد را قبول داريد. خب اين ۱۸ درصد بايد خود را يک جايي نشان دهد. يعني اين اثر به صورت روزانه ۱۵ ريال، در ماه ۴۵ تومان و در سال ۵۰۰ تومان مي‌شود. نرخ دلار بسيار طبيعي بود که ۳۵۰۰ تومان که تا پايان امسال باشد. يعني طبيعي‌ترين حالت اين بود که دلار ۳۰۰۰ توماني ابتداي امسال به ۳۵۰۰ تومان برسد. منتها اگر نرخ دلار بيشتر از اين رقم بخواهد بشود، به دو عامل ديگر برمي‌گردد؛ يکي کم بودن عرضه و مشکلاتي که از نظر کاهش قيمت نفت داريم يا مشکلات ديگري که ارز نداريم تزريق کنيم. يک دليل ديگر هم مي‌تواند اين باشد که دلار ۳۰۰۰ توماني ابتداي امسال، عدد واقعي نبوده است.
شما اگر سال گذشته را به خاطر داشته باشيد، ابتداي سال ۱۳۹۲ نرخ دلار حدود ۳۲۰۰ تومان بود، بنابراين ما بايد فرض را بر اين بگذاريم که قيمت ۳۰۰۰ توماني ابتداي امسال قيمت واقعي نبوده است. ولي اگر فرض کنيم ۳۰۰۰ تومان قيمت واقعي بوده باشد و تفاضل نرخ تورم داخلي و خارجي هم بگيريم، بسيار طبيعي است که تا پايان امسال دلار ۳۵۰۰ تومان باشد.
* يعني شما فکر مي‌کنيد نرخ دلار روي اين رقم مي‌ماند؟
من دليلي براي پايين آمدن نرخ دلار نمي‌دانم.
* به عبارتي، شما نرخ تعادلي دلار را ۳۵۰۰ تومان مي‌دانيد؟
تا پايان امسال بله.
* وضعيت بازار ارز را در سال ۱۳۹۴ چطور مي‌بينيد؟
اين موضوع باز برمي‌گردد به نرخ تورمي که در سال ۱۳۹۴ بانک مرکزي اعلام کند و نرخ تورمي که آمريکا داشته باشد و تفاضل اين دو نرخ تورم، به نرخ ارز اضافه
” ما مي‌گوييم شما هر چقدر ارز داريد را به يک قيمت بدهيد. دليلي وجود ندارد که به يک عده خاص، ارز را به يک قيمت خاص بدهيد، اما بقيه مردم ارز را از بازار آزاد تهيه کنند. “
مي‌شود.
* نرخ ۲۸۵۰ توماني دلار که دولت براي بودجه در نظر گرفته است، فکر مي‌کنيد رقم معقولي است؟
من موافق اين‌که ارز دو نرخي يا چند نرخي باشد، نيستم؛ چراکه اين موضوع به نفع اقتصاد کشور نيست. ارز بايد تک‌نرخي باشد و نرخ آن را هم بازار تعيين کند. هر نوع نرخ دستوري در درازمدت آثار نامطلوبي خواهد داشت.
* به نظر شما، آيا رانت در بازار ارز همچنان وجود دارد؟
هر نوع دو نرخي بودن براي هر کالايي که يک نرخ آن براي عموم مردم و يک نرخ آن، مخصوص گروهي خاص باشد –حالا آن گروه خاص چه محق باشد و چه نباشند-، تبديل به رانت مي‌شود. حالا اين‌که اين رانت چه مقدار است، بستگي به اين دارد که چه مقدار از آن به صورت دلار ۲۸۵۰ توماني تزريق شود. خب تفاضل اين رقم با بازار آزاد يک نوع رانت است.
* در سال‌هاي گذشته از اعداد و ارقامي از رانت در بازار ارز صحبت مي‌شد. آيا خبرهاي جديدي هم وجود دارد؟
ببينيد اين اعداد و ارقام را خود من در يکي از صحبت‌هايم در سال ۱۳۹۰ عنوان کردم و عدد ۴۰ ميليارد دلار رانت را مطرح کردم. منتها من آن زمان رييس کانون صرافان بودم و اعداد و ارقام را داشتم و مي‌دانستم چقدر دارند تزريق مي‌کنند، ولي الان من واقعا نمي‌دانم چقدر تزريق مي‌کنند.
* شما به تک‌نرخي بودن ارز اشاره کرديد. فکر مي‌کنيد دولت چرا در طول يک‌سال و نيم فعاليت خود هنوز نتوانسته به سمت يکسان‌سازي نرخ ارز برود؟
در سال ۱۳۹۰ آقاي بهمني، رييس‌کل وقت بانک مرکزي جلسه‌اي تشکيل داده بود و ما هم در آن جلسه بوديم. من همين حرف‌ها را مطرح کردم و بعد ايشان گفتند که پيشنهاد شما چيست. من پيشنهاد دادم. آن بسته پيشنهادي همين الان هم کارساز است. يعني هميشه مي‌شود به يک نوعي ارز را تک‌نرخي کرد. منتها اين‌که چرا ارز را تک‌نرخي نمي‌کنند، اصلا به فضاي بين‌المللي بستگي ندارد. ما که نمي‌گوييم بياييد دلار ارزان بدهيد که شما بگوييد دلار کم است و نمي‌توانيم ارز ارزان بدهيم.
ما که نمي‌گوييم چرا شما دلار زياد تزريق نمي‌کنيد؟ اين چيزها بستگي به فضاي بين‌المللي و درآمدهاي نفتي ندارد. ما مي‌گوييم شما هر چقدر ارز داريد را به يک قيمت بدهيد. دليلي وجود ندارد که به يک عده خاص، ارز را به يک قيمت خاص بدهيد، اما بقيه مردم ارز را از بازار آزاد تهيه کنند. اگر قرار است به برخي از کالاها مثل دارو سوبسيد داده شود، لزومي ندارد که از طريق ارز باشد. مي‌شود ارز را آزاد خريد و بعد کمک به بيمه کرد.
با نرخ ارز که نمي‌شود بازي کرد. يعني در واقع بايد دست از سر نرخ ارز بردارند و آن کمک‌هايي که به گروه خاص مي‌خواهند بکنند، از طريق شرکت‌هاي بيمه يا از طريق بيمارستان‌ها انجام دهند؛ وگرنه اگر بگويند ما مي‌خواهيم به بيماران ارز را ارزان بدهيم، بايد بگويم که اتفاقا به دست بيماران نمي‌رسد و آن رانت‌خواران و دلالان خاص از همان زاويه وارد مي‌شوند و اين امتياز به دست مستحق و بيمار نمي‌رسد، بلکه يک منفذي براي رانت‌خوار مي‌شود. ما بايد قيمت‌ها را واقعي کنيم و کمک‌ها به صورت مستقيم باشد.
در حال حاضر بدترين مساله براي بازار، نوسان قيمت‌ها است؛ وگرنه اگر نوسان نباشد و بازار به صورت طبيعي بالاتر يا پايين‌تر قرار گيرد، مردم خودشان را با بازار تنظيم مي‌کنند. نوسان قيمت‌ها باعث رانت‌خواري و پر شدن و خالي شدن جيب گروهي مي‌شود و اين مشکلات را براي جامعه به‌وجود مي‌آورد.